خبرگزاری حوزه | مطالعه‌ی ظرافت‌ها و شگفتی‌های مخلوقات، یکی از بهترین راه‌های پی بردن به عظمت و خالقیت حق‌تعالی است.

قرآن‌کریم در آیات متعددی بشر را به تأمل و تفکر در این امر دعوت می‌نماید. خداوند در قرآن می‌فرماید:

{وَفِی الْأَرْضِ آیَاتٌ لِلْمُوقِنِینَ وَفِی أَنْفُسِکُمْ ۚ أَفَلَا تُبْصِرُونَ. (ذاریات ۲۰ و ۲۱) و در زمین نشانه‌هایی برای اهل یقین است و نیز در خودتان، پس آیا حقایق را نمی بینید؟ }

آیه‌ی زیر یکی از آیاتی است که خداوند در قرآن با لحنی همراه با توبیخ، انسان را به مطالعه و تفکر در خلقت شتر تشویق می‌نماید.

خداوند در قرآن می‌فرماید:

{ أَفَلَا یَنْظُرُونَ إِلَی الْإِبِلِ کَیْفَ خُلِقَتْ (غاشیه/ ۱۷). آیا آنان به شتر نمی‌نگرند که چگونه آفریده شده است!؟ }

فعل «یَنظُرونَ» به معنای نگاه کردن معمولی نیست بلکه به‌ معنای نگاهِ با دقت و همراهِ با تأمل است؛ بنابراین خداوند در این آیه با استفاده از فعل ینظرون از همه‌ انسان‌ها می‌خواهد که در کیفیت خلقت شتر توجه و دقت بیشتری داشته باشند.

از جمله سؤالاتی که پیرامون این آیه به ذهن انسان خطور می‌کند این است که چرا خداوند از میان این همه حیوانی که خلق کرده، شتر را مثال می‌زند؟ این حیوان چه ویژگی‌هایی دارد که او را از سایر حیوانات متمایز کرده است؟ و هدف اصلی خداوند از ذکر این آیه چیست؟

شتر ویژگی‌های عجیبی نسبت به حیوانات دیگر دارد و به حق، نشانه‌ای است از آیات خداوند که در این‌جا به برخی از آن‌ها اشاره می‌شود:

بعضی از چهارپایان تنها از گوشت‌شان استفاده می‌شود و بعضی دیگر غالباً از شیرشان، بعضی دیگر تنها برای سواری و بعضی برای باربری مفید هستند؛ اما شتر تنها حیوانی است که تمام این جهات در آن جمع است.

چقدر خوب است که انسان‌ هم از این ویژگی شتر درس بگیرد و از همه‌ی جهات، حضور و وجودش برای دیگران (خانواده و اجتماع) مفید باشد.

این حیوان از نظر تغذیه بسیار کم‌خرج است و هر گونه خار و خاشاکی را می‌خورد.

 با توجه به این ویژگی شاید بتوان شتر را قانع‌ترین حیوان نامید، پس چرا انسان اهل قناعت نباشد؟ آیا او از شتر کمتر است؟

یکی دیگر از ویژگی‌های شتر کوهانش است که علاوه بر این‌که سوار شدن بر این حیوان را ساده‌تر می‌کند؛ محتوای چربی ذخیره‌ای است که از غذا تأمین می‌شود و هنگام نیاز نه تنها گرسنگی، بلکه تشنگی شتر را نیز برطرف می‌نماید.

با توجه به این ویژگی آیا تاکنون به این موضوع اندیشیده‌ایم که بهترین ذخیره‌ی انسان برای بعد از مرگ چیست؟ شتر به‌واسطه‌ی کوهانی که دارد مواد غذایی را برای روز مبادا ذخیره می‌کند به راستی ما چه چیزی را برای روز مبادا ذخیره کرده‌ایم؟

آری! اگر روحیه‌ی تفکر در انسان باشد، همه‌ی هستی کلاس درس است و درسی که از این آیه می‌توان آموخت این است که بهترین ذخیره برای انسان به ویژه بعد از مرگ، ذخیره‌ی عمل صالح است. با فرارسیدن مرگِ انسان تمامی ارتباطش با دنیا و زخارف آن قطع می شود و فقط ثمره‌ی اعمالی که در عالمِ دنیا خالصانه برای خدا انجام داده و مایه‌ی تأیید و تقویت دین شده در قیامت می‌بیند.

امام صادق (علیه‌السلام) فرمودند: شش خصلت است که مؤمن بعد از مردن از آنها بهره‌مند می گردد:

۱. فرزند صالحی که برای او استغفار نماید.

۲. قرآنی که از خود به یادگار گذاشته و پس از مرگش خوانده می‌شود.

۳. چاه آبی که حفر کرده و در اختیار مردم گذاشته است.

۴. درختی که کاشته است.

۵. آبی که به جریان انداخته و وقف کرده است.

۶. روش نیکویی که پس از مرگش مردم به آن عمل می‌کنند.» (الخصال، ج ۲، ص ۳۲۳)

از خصوصیات دیگر شتر قدرت تحمل او می‌باشد. شتر قادر است دمایی از ۲۵ درجه زیر صفر تا ۷۰ درجه بالای صفر را تحمل کند. او می‌تواند هر روز مسافتی طولانی را طی کرده و از زمین‌های ناهموار و شنزارهای سخت عبور کند؛ به همین دلیل، عرب‌ها به شتر لقب سفینةالصحرا «کشتی بیابان» داده‌اند.

حال میزان صبر و تحمل ما نسبت به مشکلات زندگی چقدراست؟  

آری قرآن کریم حتی اشارات و سرنخ‌هایی که به بشر می‌دهد انسان ساز و سرشار از حکمت است امید آنکه هر چه بیشتر خود را در مسیر هدایت آن قرار دهیم.

زهرا اسحاقیان عضو گروه تبلیغی شمس الشموس